In het buitenland trouwt men – anders dan in Nederland – altijd onder huwelijkse voorwaarden. Partners spreken voor het huwelijk af hoe ze onder andere de bezittingen willen verdelen. In Nederland is dat heel anders. Wordt er verder niets geregeld dan ontstaat er door het huwelijk een algehele gemeenschap van goederen. Een situatie waarvan je niet altijd de consequenties kunt overzien. Zo’n wettelijke gemeenschap van goederen gaat namelijk nogal ver. Je loon, salaris, spaarrente en je eigen huis vallen erin. Zelfs alles wat je bezat voordat je in het huwelijksbootje trad, valt in de gemeenschap.

Binnen en buiten de gemeenschap

Er valt dus veel in de gemeenschap, maar niet alles. Zo kan je partner een schenking of erfenis ontvangen die buiten de gemeenschap van goederen valt. Bijvoorbeeld als jouw schoonouders via een zogeheten uitsluitingsclausule bepalen dat de schenking niet in de gemeenschap mag vallen. Op deze manier kunnen zij er dus voor zorgen dat hun geld niet bij jou terechtkomt. Uiteraard kan jouw partner wel bepalen of het geld wordt gebruikt voor zaken waar jullie beiden plezier aan beleven. Houd er ook rekening mee dat pensioenrechten niet in de gemeenschap vallen. Het tijdens het huwelijk opgebouwde ouderdomspensioen en het nabestaandenpensioen horen bij elke partner tot het privévermogen. Toch moet bij een scheiding ook het pensioen worden verdeeld.

Huwelijkse voorwaarden zijn vaak beter

Wil je de afspraken die je maakt met je partner afstemmen op jullie wensen, dan kun je ervoor kiezen huwelijkse voorwaarden op te stellen bij de notaris. Vooral voor ondernemers is dit belangrijk. Dat geldt ook voor geregistreerde partners. Dit worden partnerschapsvoorwaarden genoemd. Binnen het huwelijksvermogensrecht bestaat contractvrijheid; toch zijn een aantal financiële zaken in de wet vastgelegd:

• Partners zijn elkaar getrouwheid, hulp en bijstand verschuldigd. Dit betekent dat partners gezamenlijk de kosten van de huishouding moeten dragen.
• Partners zijn verplicht om tot het gezin behorende minderjarige kinderen te verzorgen, op te voeden en de kosten die hiermee gepaard gaan samen te dragen.
• Voor sommige rechtshandelingen is toestemming nodig van de partner. Denk hierbij aan het verkopen van de gezamenlijke woning, het doen van bijzondere giften of het aangaan van niet-gebruikelijke schulden.

Het gevaar van het periodiek verrekenbeding

In veel huwelijkse voorwaarden is een periodiek verrekenbeding opgenomen. Dit beding wordt vaak gebruikt om de partner met minder financiële middelen te beschermen als de huwelijkse voorwaarden een onderscheid maken tussen gemeenschappelijk vermogen en privévermogen. Hierdoor kan ook deze partner vermogen opbouwen. De afspraak is dat jaarlijks de helft van het inkomen dat over is, wordt verrekend tussen beide partners. Meestal zijn dit de jaarlijkse inkomsten minus de kosten van de huishouding. De wet geeft geen definitie van het begrip inkomsten. Dat bepaal je zelf. Soms worden alleen inkomsten uit arbeid of onderneming verrekend en blijft inkomen uit vermogen, zoals rente, dividend en huur buiten de verrekening.
Kijk goed wat er precies in de huwelijkse voorwaarden is afgesproken over de inkomsten. Er zwerven nog vele tienduizenden voorwaarden rond met omschrijvingen waar niemand chocolade van kan maken. Een goede notaris voorkomt onduidelijkheid door in de huwelijkse voorwaarden uitvoerig te omschrijven wat jij en je partner onder inkomsten verstaan.

Wat kost de huishouding?

Als je in je huwelijkse voorwaarden een verrekenbeding hebt opgenomen moeten jij en je partner jaarlijks de kosten van de huishouding verrekenen. Dit zijn zowel de uitgaven voor het dagelijks bestaan als bijzondere uitgaven als een fiets of een auto. De kosten van de huishouding worden in principe uit deze gemeenschap van goederen betaald. Bijvoorbeeld de gezamenlijke bankrekening. Is deze gemeenschap niet toereikend, dan moet de rest van de kosten uit de privévermogens worden gehaald.

Verrekenen moet

Realiseer je dat vermogensbescherming alleen wordt bereikt als er daadwerkelijk verrekend wordt. Er moet dus geld worden overgemaakt van de ene bankrekening naar de andere. En op dit punt gaat het in vele gevallen mis. Bij echtscheiding blijkt dan dat de ene partner nog een behoorlijke vordering heeft op de andere partner. Ook in het geval van faillissement kan het niet-nakomen van een periodiek verrekenbeding vervelende consequenties hebben. In de Faillissementswet staat namelijk dat als verrekening niet heeft plaatsgevonden, het vermogen dat (mede) door het te verrekenen inkomen is gevormd, geacht wordt gemeenschappelijk te zijn. Dit betekent dat dit vermogen binnen het faillissement valt.

Zo verreken je simpel:

• open een gezamenlijke bankrekening als die er nog niet is;
• hierop storten jullie allebei de inkomsten, van deze rekening worden de huishoudelijke kosten betaald;
• aan het eind van het jaar wordt een eventueel saldo van de bankrekening door twee gedeeld en overgemaakt naar de eigen bankrekeningen.

Afspraken over partneralimentatie

De wet bepaalt dat er na de echtscheiding partneralimentatie moet worden betaald. Dit is het geval als de ene partner een bijdrage in het levensonderhoud nodig heeft (behoefte) en de ander voldoende financiële ruimte heeft om deze bijdrage te betalen (draagkracht). In de huwelijkse voorwaarden maken partners hier afspraken over. In de praktijk kan zelfs helemaal van alimentatie worden afgezien, mits de partners het hier over eens zijn. Houd wel rekening met de rol van de overheid. Onder de huidige wetgeving zal je als je gaat scheiden en je partner wordt werkloos, in veel gevallen zijn of haar uitkering moeten betalen.

Finaal verrekenbeding

Een bijzondere bepaling binnen de huwelijkse voorwaarden is het finaal verrekenbeding. Dit beding regelt dat al jouw eigendommen en die van je partner gelijk worden verdeeld bij het eindigen van de huwelijksovereenkomst. Er wordt als het ware gedaan alsof jullie in gemeenschap van goederen waren getrouwd. Je kiest zelf of je wil dat dit geldt bij overlijden, in het geval van een echtscheiding of allebei. Het is mogelijk om van de standaardverdeling (50-50%) af te wijken: bijvoorbeeld in het geval van overlijden 60-40% en bij echtscheiding 70-30%. Verder is het ook mogelijk om bij echtscheiding bepaalde zaken binnen het beding uit te sluiten, zoals de onderneming of de aandelen in het familiebedrijf.
Een finaal verrekenbeding kan interessant zijn wanneer zowel jij als je partner tijdens het huwelijk een strikte scheiding wensen tussen elkaars eigendommen, maar in het geval van overlijden en/of echtscheiding willen dat het gezamenlijke vermogen standaard fiftyfifty wordt verdeeld. Zo wordt ook een besparing op de erfbelasting bereikt, doordat de fiscale vrijstelling per partner optimaal kan worden benut.

Meer informatie

Een financieel planner van 216 kan je uitgebreid informeren over alle (on)mogelijkheden om je financiën goed te regelen bij een huwelijk.